Η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού στο πλαίσιο του εορτασμού των 130 χρόνων από την ίδρυσή της, πραγματοποίησε εντός του 2019 σειρά επετειακών δράσεων και εκδηλώσεων. Οι δράσεις αυτές περιλάμβαναν την έκδοση επετειακού χάρτη εθιμοτυπίας, λογοτύπου, μεταλλίου, βίντεο, αφιερωματικού ιστορικού λευκώματος, κ.α.
Κορωνίδα των εορταστικών εκδηλώσεων αποτέλεσε η επετειακή εκδήλωση πανηγυρικού χαρακτήρα στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών (Μεγάλο Αμφιθέατρο) στις 24 Οκτωβρίου 2019, η οποία συνοδεύτηκε από τα εγκαίνια επετειακής έκθεσης χαρτών και ιστορίας, αφιερωμένης στη χαρτογραφική πορεία της ΓΥΣ και της χώρας.
Η έκθεση με τίτλο «1889-2019: Αποτυπώσαμε το παρελθόν, χαράσσουμε το μέλλον» φιλοξενήθηκε στον κεντρικό διάδρομο του ημιώροφου του Πολεμικού Μουσείου από τις 24 Οκτωβρίου έως τις 4 Νοεμβρίου 2019.
Την επετειακή έκθεση επιμελήθηκε ο ομότιμος καθηγητής Ανωτέρας Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας του ΑΠΘ, κος Ευάγγελος Λιβιεράτος. Αναπτύσσεται σε 52 θεματικές πινακίδες μεγάλου μεγέθους με χάρτες, φωτογραφικό υλικό και πρωτότυπα επεξηγηματικά και ερμηνευτικά κείμενα, καλύπτοντας όσα προηγήθηκαν της ίδρυσης της ΓΥΣ (1832 – 1889), τη σταδιακή εξέλιξη της δομής και της λειτουργίας της, με ιδιαίτερη έμφαση στη πρώτη περίοδο λειτουργίας της (1889-1922), που συντελέστηκαν σημαντικά ιστορικά γεγονότα.
Το εκθεσιακό υλικό προέρχεται από το αρχείο της ΓΥΣ, το ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ και τη Βιβλιοθήκη & ΚΠ/ΑΠΘ, με τη συνεργασία του Εργαστηρίου Χαρτογραφίας και Γεωγραφικής Ανάλυσης ΑΠΘ. Χωρίζεται σε οκτώ κύρια κεφάλαια, με βάση τις περιόδους, που αποτέλεσαν τους σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία της Υπηρεσίας.
Στο πρώτο κεφάλαιο η Ελλάδα εντός των πρώτων συνόρων της, από το 1832 έως το 1881, χαρτογραφείται στα 6 φύλλα χάρτη (+ 2 ένθετα) του χάρτη του Μοριά (Carte de la Morée) και στα 20 φύλλα του χάρτη της Ελλάδας (Carte de la Grèce) στο πλαίσιο της δράσης της γαλλικής επιστημονικής αποστολής, που ήλθε στη χώρα το 1828. Στο δεύτερο κεφάλαιο, που αναφέρεται στην περίοδο από το 1881 έως το 1889, περιγράφονται οι προσπάθειες σύνταξης ενός νέου χάρτη, που θα κάλυπτε όλη την έκταση της χώρας, έστω και σε μικρότερη κλίμακα από εκείνη του παλαιότερου γαλλικού. Την περίοδο 1889-1897, τρίτο κεφάλαιο της έκθεσης, οι συνθήκες έμοιαζαν ώριμες για την απόφαση του Χαριλάου Τρικούπη να υποστηρίξει τον εκσυγχρονισμό της χώρας μέσα από την ίδρυση μιας δημόσιας υπηρεσίας κτηματολογίου και χαρτογράφησης, όμως η αρχή δεν έμελλε να είναι εύκολη, καθώς η πολιτική και οικονομική κρίση της περιόδου καθυστερεί τη χαρτογράφηση, παρά την μετονομασία του Αποσπάσματος σε Χαρτογραφική Υπηρεσία Στρατού το 1895. Στο τέταρτο κεφάλαιο, που αφορά την περίοδο 1898-1919, περιγράφεται η ανασυγκρότηση της Χαρτογραφικής Υπηρεσίας και η ανοδική της πορεία μέχρι τους Βαλκανικούς Πολέμους. Η επόμενη φάση της Χαρτογραφικής Υπηρεσίας, πέμπτο κεφάλαιο της έκθεσης, συνδέεται με τις δραστηριότητες του στρατεύματος στη Μικρά Ασία την κρίσιμη για τη χώρα περίοδο 1920-1922. Το έκτο κεφάλαιο αφορά στην τριακονταετία 1925-1955, που περιλαμβάνει τη μετονομασία το 1926 της Χαρτογραφικής σε Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ) και ολοκληρώνεται με τη θεμελίωση του νέου κτιρίου της στο Πεδίον Άρεως, όπου λειτουργεί μέχρι σήμερα. Το έβδομο κεφάλαιο αναφέρεται στην περίοδο 1960-1990, η οποία ολοκληρώνεται με την επέτειο της εκατονταετίας (1889-1989) και οδηγεί την ιστορική ΓΥΣ στην επιστημονική και παραγωγική, σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων και θεσμικών υποχρεώσεών της, ωριμότητα. Στο όγδοο και τελευταίο κεφάλαιο της έκθεσης, η ΓΥΣ παρακολουθεί την ψηφιακή εποχή και συμμετέχει ενεργά με την οργάνωση και την εμπειρία της σε όλους τους τομείς της γεωματικής και της απεικονιστικής πληροφορικής.
Η έκθεση μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη και στις 20 Δεκεμβρίου 2019 εγκαινιάστηκε από τον Πρύτανη του ΑΠΘ, Καθηγητή Νικόλαο Παπαϊωάννου, στον εκθεσιακό χώρο που βρίσκεται στην είσοδο της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης (ΒΚΠ) του ΑΠΘ. Στο Αμφιθέατρο της βιβλιοθήκης προηγήθηκε επετειακή εκδήλωση.
Το σύνολο του ιστορικού υλικού της επετειακής έκθεσης, παραχωρήθηκε στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, για την περαιτέρω προβολή του και τις εκπαιδευτικούς σκοπούς του Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ ΓΥΣ και ΑΠΘ, καθώς και της πολυετούς αγαστής συνεργασίας τους.
Ακολουθούν οι πινακίδες της έκθεσης.